[1216]เรื่องของ “คนบ้าดิก” (ภาค 2)

สวัสดีครับ
ผมเล่าเรื่องความบ้าดิกชันนารีของตัวเอง ภาค 1 ไว้ที่ ลิงค์นี้

วันนี้ผมขอคุยด้วย เป็นภาค 2 แล้วกันครับ แต่เอาอย่างนี้ได้ไหมครับ ถ้าท่านใดยังไม่ได้อ่าน ภาค 1 ช่วย คลิกกลับไปอ่านภาค 1ก่อน จะได้ทราบความเดิมจากตอนที่แล้ว ถ้าอ่านแล้วรู้สึกว่า คนบ้าอย่างนี้ไม่อยากยุ่งด้วย จะได้ไม่ต้องเสียเวลาอ่านต่อภาค 2

ในความรู้สึกส่วนตัว ผมเห็นว่าการรวบรวมหรือเรียบเรียงเพื่อทำดิกออกมาสักเล่มหนึ่งนี้เป็นงานยาก ซึ่งถ้ามีฉันทะและวิริยะในปริมาณต่ำจะไม่มีวันทำดิกได้เด็ดขาด เพราะดิกที่ทำออกมาแล้วจะเป็นแนวทางการใช้ภาษาผ่านคำศัพท์ การจะกำหนดความหมายของศัพท์แต่ละคำเพื่อให้ผู้คนยอมรับเอาไปใช้โดยไม่คัดค้านจึงเป็นเรื่องที่ค่อนข้างเคร่งเครียด

เคยได้ยินเรื่อง ๆ หนึ่ง ไม่รู้ว่าเป็นเรื่องจริงหรือเปล่า แต่ถ้าไม่ใช่ก็น่าจะใกล้เคียง คือ เย็นวันหนึ่งท่านราชบัณฑิตคนหนึ่งเดินทางด้วยเท้ากลับบ้านซึ่งอยู่ไม่ห่างจากราชบัณฑิตยสถานมากนัก ท่านปวดหัวมากเพราะที่ประชุมไม่สามารถตกลงกันได้ในความหมายของคำว่า “ก้น” และ “ตูด” ว่ามันต่างกันยังไง ระหว่างทางที่เดินกลับท่านผ่านลานวัด ๆ หนึ่ง ได้ยินเสียงเด็กเล่นทะเลาะกัน เด็กคนหนึ่งพูดว่า “กูจะเอาไม้แทงตูดมึง” ท่าน “ปิ๊ง” ขึ้นมาทันทีเลยว่า “อ๋อ ก้นมีไว้นั่ง ตูดมีไว้ขี้”

ผมเองเมื่อได้ยินเรื่องนี้ก็พลิกเข้าไปดูในพจนานุกรมเพื่อดูความหมายของ “ตูด” นึกว่า จะเจอความหมายของตูดในทำนอง “อวัยวะที่ใช้ขี้” กลับเจอว่า “ตูด” แปลว่า “รูก้น” พอเจออย่างนี้ก็ได้สำนึกว่า ความสามารถทางภาษาของผมกับท่านราชบัณฑิตทั้งหลายนี่ห่างกันลิบลับ เพราะถ้าให้ผมเป็นคนให้ความหมาย พจนานุกรมที่พิมพ์ออกมาคงไม่มีใครซื้อไปใช้

ท่านที่อ่านย่อหน้าข้างบนนี้ แล้วเกิดความรู้สึก “เหม็นขี้” ขึ้นมาอย่างกะทันหันปัจจุบันทันด่วน ผมต้องขอประทานโทษอย่างรุนแรงด้วยนะครับ คือถ้าผมไม่ใช้ศัพท์ basic อย่างที่ใช้ คงบรรยายให้เห็นภาพได้ยาก แต่ขอสัญญาครับ นับจากบรรทัดนี้เป็นต้นไป จะยกตัวอย่างแต่เรื่องดี ๆ ที่ไม่รบกวนให้ผู้ปกครองต้องพิจารณา

ขอย้อนกลับไปเรื่องดิกชันนารี อังกฤษ – อังกฤษ ที่ฝรั่งเขาทำขึ้นมาให้ผู้ศึกษาภาษาอังกฤษทั่วโลกได้ใช้ ที่เรียกว่า learner’s dictionary ซึ่งที่บล็อกนี้ ผมรวบรวมไว้ที่ ข้อ [2] ของ รวมดิกชันนารีช่วยงานเขียน – แปล ภาษาอังกฤษ

แนวโน้มที่เกิดขึ้นก็คือ ดิกทุกสำนักจะโฆษณาว่า ดิกของตนให้คำนิยามศัพท์ที่ชัดเจนและอ่านง่าย ซึ่งจากที่เคยใช้มาก็ต้องยอมรับว่า เขาเขียน นิยาม หรือ definition ที่ชัดเจนและอ่านง่ายจริง ๆ บางสำนักเช่น Oxford และ Longman เขามี list คำศัพท์พื้นฐานประมาณ 2000 – 3000 คำ ระบุไว้ชัดเจนเลยว่า ถ้าใครรู้คำศัพท์ใน list ของเขา ก็จะสามารถอ่านดิกของเขาซึ่งมีศัพท์หลายหมื่นคำได้รู้เรื่อง

แต่ในขณะที่ดิกสำนักดังทั้งหลายทำกันอย่างนั้น มีเว็บดิกคุณภาพดีอยู่เว็บหนึ่ง คือ http://new.wordsmyth.net/ เขาเล่าไว้ใน ความเป็นมา ของการทำดิกของเขาว่า แต่เดิมเขาก็จะทำอย่างที่ดิกค่ายอื่นทำ แต่ตอนหลังก็เปลี่ยนใจ ด้วยเหตุที่ว่า คำศัพท์พื้นฐานใน list ที่นำเอามาเป็นคำนิยามนั้น ส่วนใหญ่แต่ละคำมีความหมายมากมาย เมื่อนำเอาใช้เป็นคำนิยามจึงไม่สามารถสื่อความหมายได้เจาะจงชี้ชัด (The words in a restricted defining vocabulary are generally the most polysemous and therefore the most difficult to understand unambiguously.)

ผมอ่านคำชี้แจงข้างต้นนี้จากเว็บนี้มาหลายปีแล้ว ตั้งแต่เว็บนี้ยังใช้เวอร์ชั่นเดิม
คำชี้แจงของเขา ผมทั้งเห็นด้วยและไม่เห็นด้วย
[1] ที่เห็นด้วยก็เพราะว่า ศัพท์นั้นไม่ว่าจะเป็นศัพท์ทั่วไป หรือศัพท์เฉพาะเรื่อง เมื่อเราจะอธิบายความหมาย ก็ต้องเอาศัพท์อื่น ๆ ซึ่งเป็นศัพท์ประกอบในแวดวงเดียวกันมาอธิบาย เพราะถ้าขืนไปเอาศัพท์นอกวงหรือศัพท์ทั่วไปมาเป็นคำนิยาม ก็คงยากที่คำนิยามนั้นจะถูกต้อง ครอบคลุม และ เจาะจง ยกตัวอย่าง เช่น ในการให้ความหมายของคำว่า modem (โมเด็ม) ดิก wordsmyth ให้ความหมายไว้ว่า
an electronic apparatus that enables data to be processed for transmission from or into a computer by use of telephone or other transmitter.

ท่านสังเกตไหมครับว่า ทั้งสไตล์การเขียน และศัพท์ที่เขาใช้อธิบายคำว่า modem เป็นรูปแบบและศัพท์ที่เขาใช้เป็นปกติในแวดวงคอมพิวเตอร์ทั้งนั้นเลย เช่น electronic apparatus, data, transmission, transmitter แม้แต่คำกริยาก็ใช้คำว่า process อย่างนี้เรียกว่าเป็นนิยามที่ ถูกต้อง ครอบคลุม และ เจาะจง โดยไม่มีข้อโต้แย้ง

[2] แต่ส่วนที่ผมไม่เห็นด้วยก็ตรงที่ว่า ถ้าขืนอธิบายอย่างนี้ทุกคำ เด็ก ๆ หรือคนทั่วไปที่ไม่ได้อยู่ในแวดวงคอมพิวเตอร์ก็คงอ่านไม่ค่อยรู้เรื่องหรือพลอยไม่อยากจะอ่านไปเลย จึงต้องมีคำนิยามแบบอื่น ที่ ง่าย (simple), ชัดเจน (clear) , แม้จะต้องลดความเจาะจง (precise) ลงไปบ้างก็ตาม

ผมเห็นว่า wordsmyth ก็คงจะเห็นปัญหานี้ เพราะฉะนั้นในเวอร์ชั่นใหม่ของเว็บ เขาจึงมี นิยาม ของคำศัพท์ถึง 3 แบบ คือ
[1].Beginner's Dictionary
[2].Children's Dictionary
[3].Advanced Dictionary

ผมทดลองใช้งานดูแล้วได้ข้อสังเกตว่า เขาให้นิยามคำศัพท์จากง่ายไปยาก, จากหยาบไปละเอียด, จากภาษาของคนทั่วไปไปสู่ภาษาของคนในวงการที่เจาะจง หลายครั้งที่ความหมายใน [1].Beginner's Dictionary เหมือนกับความหมายใน [2].Children's Dictionary แต่ความหมายใน [3].Advanced Dictionary มักจะเจาะจงและถูกต้องมากที่สุด(ตามทัศนะของนักวิชาการ หรือคนในวงการนั้น)

ท่านดูคำศัพท์ที่ผม copy เป็นตัวอย่างข้างล่างนี้แล้วกันครับ ดูทั้งการใช้คำศัพท์และลักษณะการขียนของ [1], [2] และ [3] ว่าแตกต่างหรือคล้ายคลึงกันอย่างไร
Internet
[1] the world's largest computer network, which is made of millions of computers that are linked together. Some parts of the Internet are the World Wide Web and e-mail.My home computer is connected to the Internet.
[2] the world's largest computer network, which is made of millions of computers that are linked together. Some parts of the Internet are the World Wide Web, electronic mail, and chat rooms.Our computer is connected to the Internet by a cable modem.
[3] a global network of millions of computers that provides rapid access to and exchange of data.

Diabetes (โรคเบาหวาน)
[1] a serious disease in which there is too much sugar in a person's blood.
[2] a disease in which there is too much blood sugar. People with diabetes are treated with insulin, which the body needs to use sugar properly.
[3] any of several metabolic diseases affecting the body's use of blood sugars or the intake and excretion of fluids, such as diabetes mellitus, which requires periodic injections of insulin.

Cancer (มะเร็ง)
[1] a disease in which certain cells grow much faster than they should. Cancer can affect many different body parts, such as the lungs, breasts, and brain.
[2] a disease in which certain cells divide and grow much faster than they normally do.
[3] any of various diseases characterized by malignant tumors or other tissue degeneration that can spread locally or through the lymph or blood systems.

Culture (วัฒนธรรม)
[1] และ [2] the language, ideas, inventions, and art of a particular group of people.
[3] the sum of the language, customs, beliefs, and art considered characteristic of a particular group of people.

Horse (ม้า)
[1] a large mammal with long legs and a long tail. People often use horses for riding.
[2] a large mammal with long legs and hooves. A horse has a long neck with a mane, short hair, and a long tail. In the wild, horses live in herds and eat grass and other plants. For thousands of years, people have used horses for riding and for pulling or carrying loads.
[3] a large, four-legged mammal, having short hair, hoofs, a mane, and a long tail, domesticated and used for riding and heavy work.

Chair (เก้าอี้)
[1] และ [2] a piece of furniture for one person to sit on. A chair has four legs, a back, and sometimes arms.
[3] a piece of furniture, usu. with a back and four legs, for one person to sit on.

Computer (คอมพิวเตอร์)
[1] an electronic machine that is used to store, sort, and work with information at a high speed.
[2] an electronic device that is used to store and sort information and work with data at a high speed.
[3] an electronic device used to store, sort, correlate, and make calculations on data at high speeds.

Dictionary (ดิกชันนารี)
[1] a book that lists the words of a language, with information about their meaning, spelling, and pronunciation.
[2] a book that lists the words of a language in alphabetical order, along with information about their meaning, spelling, and pronunciation.
[3] a reference book that contains a list of words of a particular language, usu. in alphabetical order and supplemented with information about the spelling, pronunciation, and meaning of each word.

Hell (นรก)
[1] a place that some people believe exists. It is where evil spirits live and where bad people are punished after they die.
[2] the place where evil spirits live and where wicked people are punished after death, according to the Bible
[3] in some religions, the place where the souls of wicked people are punished after death

Heaven (สวรรค์)
[1] a place that some people believe exists. It is where a god or gods live, or the place where people go after they die.
[2] the place where God or the gods live, in some religions.
[3] (often cap.) in some religions, the abode of God, where the souls of the good and faithful will dwell after death.

Homework (การบ้าน)
[1] และ [2] schoolwork that is to be done at home rather than at school.
[3] schoolwork that is assigned to be done at home rather than at school.

Amend (ซ่อม เช่น ซ่อมรัฐธรรมนูญ)
[1] และ [2] to change or add to a law, contract, or other document.
[3] to formally change by rephrasing, or to add to or subtract from (a legislative bill, a contract, a treaty, or the like).

Modem (โมเด็ม)
[1] และ [2] an electronic device that allows information to be sent from or to a computer using telephone lines or other lines of communication.
[3] an electronic apparatus that enables data to be processed for transmission from or into a computer by use of telephone or other transmitter.

ย่อหน้าสุดท้ายที่ขอฝากก่อนจากก็คือ ท่านสามารถใช้เว็บนี้ฝึกทักษะการอ่าน และพัฒนาคำศัพท์ได้เป็นอย่างดี ท่านอาจจะพิมพ์คำง่าย ๆ ที่ท่านรู้จักดี ให้ทดลองทั้ง noun, verb, adjective, หรือพิมพ์คำที่ท่านไม่แน่ใจในความหมาย, หรือคำที่ท่านไม่รู้ความหมายเลย และเปรียบเทียบคำนิยามใน [1], [2] และ [3]

เคล็ดที่ขอแนะนำเป็นพิเศษก็คือ พิมพ์คำที่ท่านไม่รู้ความหมาย และคลิกเลือกดูจาก [3].Advanced Dictionary ถ้าอ่านแล้วเข้าใจไม่ตลอด ก็คลิกดูที่ [1].Beginner's Dictionary หรือ [2].Children's Dictionary ด้วยวิธีนี้จะช่วยให้ท่านสามารถรู้ศัพท์ยาก จากศัพท์ง่าย ฝึกไปบ่อย ๆ เช่นนี้ จะทำให้ท่านมีประสบการณ์เกี่ยวกับคำศัพท์ที่ท่านต้องเกี่ยวข้องด้วยโดยตรง เพราะนอกจากคำนิยามแล้ว ในเว็บนี้ยังมีเสียงอ่านให้คลิกฟัง, วลีที่ใช้ศัพท์คำนี้, ตัวอย่างการใช้, คำเหมือน, คำตรงกันข้าม, คำที่เกี่ยวข้อง, หรือรูปภาพประกอบให้ด้วย

ท่านจะเก่งขึ้นครับ ผมขอรับรอง

พิพัฒน์
GemTriple@gmail.com